اینترنت و فناوريهای جدید در حال حاضر ابزاری ضروری برای آموزش میلیونها کودک و نوجوان محسوب میشود. آنها بیشتر وقت خود را در فضای اینترنت میگذرانند؛ بنابراین نمیتوان انتظار داشت که به طور کلی دسترسی آنها به اینترنت را قطع کرد. علاوه بر این که استفاده از اینترنت مزایای بسیاری هم دارد.
با این حال همیشه این احتمال وجود دارد که کودکان در فضای نامحدود اینترنت، هدف حملات سایبری و افراد بیمار قرار بگیرند. بنابراین لازم است تا دسترسی کودکان به اینترنت محدود شود. شما با این کار میتوانید فرزندتان را از انواع محتواهای نامناسب، خشونت آمیز یا بزرگسالانه مراقبت کنید. ما در این مقاله از تیکومو به بررسی ضرورت کنترل کردن دسترسی کودکان به اینترنت و روشهای آن میپردازیم.
چرا باید دسترسی کودکان به اینترنت محدود شود؟
اگر به عنوان والد این سوال برایتان وجود دارد که چرا باید دسترسی کودکان به اینترنت را محدود کنید، اجازه دهید تا دلایل متعددی را برای شما شرح دهیم.
- یکی از دلایل بسیاری که باید دسترسی کودکان را کنترل کنید، این است که افراد سودجوی بسیاری در این فضا حضور دارند. پدوفیلها یکی از مهمترین خطرات دنیای اینترنت برای کودکان محسوب میشوند. افرادی که در ظاهر شبیه به همه ما هستند اما تمایلات اشتباه، میتواند سلامت جان و روان کودکان را به خطر بیندازد. به همین دلیل هم سازمان جهانی حمایت از حقوق کودکان از والدین درخواست میکند تا هیچ محتوای شخصی از کودک خود در فضای اینترنت به اشتراک نگذارند.
- دومین دلیل این است که استفاده از گوشی و اینترنت میتواند کودکان را به دنیای بیکرانی متصلی کند؛ بدون اینکه نیاز به تغییر موقعیت فیزیکی داشته باشند. در نتیجه شما به راحتی از فعالیتهای خردسالان در این فضا آگاه نمیشوید. مشاهده محتواهای بزرگسالان برای کودکان زیر سن قانونی ممنوع بوده و اثرات مخربی دارد.
دلیل سوم این است که استفاده از نرم افزارهای کنترل اینترنت، بسیار ساده بوده و همه والدین باید قبل از خرید گوشی و تبلت برای فرزندشان، از آنها مطلع باشند.
کنترل والدین (Parental Controls) چیست؟
در مواجهه با اینترنت نامحدود، والدین و مربیان ابزارهایی برای محدود کردن دسترسی کودکان در اختیار دارند. موسسه ملی امنیت سایبری آمریکا، اینترنت ایمن برای کودکان را شامل مجموعهای از ابزارها معرفی میکند که در محیطهای دیجیتال عملکرد و فعالیت کودکان را کنترل میکند. ابزارهای محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت، یک سیستم طبقه بندی شده است.
در مرحله اول شما با استفاده از سیستمهای فیلتر محتوا، مانند سرچ ایمن گوگل که در ادامه به معرفی آن میپردازیم؛ میتوانید دسترسی خردسالان به محتوای نامناسب را مسدود کنید. در مرحله دوم مدت زمان فعالیت کودکان در اینترنت و استفاده آنها از دستگاههای الکترونیکی را محدود میکنید. بهتر است کودکان روزانه بیش از یک الی دو ساعت وقت خود را صرف کار با گوشی و تبلت نکنند.
در مرحله بعدی باید والدین و مربیان، نظارت دائم روی فعالیتهای کودک داشته باشند. بنابراین همیشه تاریخچه مرورگر و جستجوهای فرزند خود را بررسی کنید. البته این بدان معنا نیست که فرزندان 12، 13 ساله خود را هم به همین شکل کنترل کنید. این دستورالعمل برای خردسالان ارائه شده است.
اگر فرزندتان گوشی یا تبلت شخصی دارد، میتوانید روی آن نرم افزارهای ردگیری (Tracking) نصب کنید تا علاوه بر فعالیتها، از موقعیت جغرافیایی او هم اطلاع داشته باشید. در نهایت هم فعال کردن گزینهها و تعیین رمز عبورهای مناسب، اجازه نمیدهد تا کودک آنها را غیرفعال کند.
اگر در این زمینه حساسیت بیشتری دارید علاوه بر استفاده از تنظیمات خود گوشی و تبلت برای محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت، حتما از اپلیکیشنهای شخص ثالث اما ایمن هم استفاده کنید. به عنوان والد، در این زمینه دقت کنید زیرا اگر نرم افزار نامناسبی نصب کنید همان میتواند امنیت گوشی را به خطر بیندازد.
روشهای کنترل کردن دسترسی کودکان به اینترنت
محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت شامل استفاده از نرم افزارهای کنترل، افزونهها، فیلتر محتوا و بلاکرهای اینترنت است. معمولا یکی یا همه این موارد میتواند به طور کامل دسترسی کودکان به اینترنت را کنترل کند. یکی از مشکلات والدین این است که تصور میکنند فقط باید کامپیوتر را کنترل کنند اما گوشيها و تبلتها را به کلی فراموش میکنند. فرزندان به طور کلی از طریق دستگاههای تلفن همراه آیفون و اندروید، آیپاد، دستگاههای بازی نینتندو، پلی استیشن و ایکس باکس به اینترنت WiFi متصل شوند.
البته تقریبا همه این دستگاهها گزینه کنترل والدین را دارند اما بسیاری از پدر و مادرها اصلا به آن فکر نمیکنند. قبل از اینکه هر دستگاه الکترونیکی را در اختیار فرزندان زیر 18 سال خود قرار دهید، باید کار با آنها را خودتان یاد بگیرید.
تنظیمات گوگل
گوگل دارای ویژگیهای کنترل والدین (Parental Control) بوده که میتوانید برای محدود کردن محتواهای نامناسب از آنها استفاده کنید. نحوه فعال کردن تنظیمات جستجوی ایمن (Safe Search) در نسخه وب گوگل به شکل زیر است:
- ابتدا مرورگر کروم خود را باز کرده و com را سرچ کنید.
- سپس وارد حساب کاربردی گوگل خود شوید.
- حالا که وارد حساب شدید، در صفحه اصلی گوگل روی تنظیمات کلیک کنید.
- گزینه Search Settings را انتخاب کنید.
- در بخش Privacy & Security گزینه Safe Search را فعال کنید.
در این صورت اگر فرزندانتان محتوای نامناسبی سرچ کنند، برای آنها محتوایی نمایش داده نخواهد شد.
تنظیمات یوتیوب
علاوه بر گوگل، یوتیوب هم قابلیت کنترل کردن محتوا برای کودکان را دارد. جالب است بدانید که یوتیوب برای تولید کنندگان محتوای کودکان هم محدودیتهای زیادی دارد؛ در نتیجه با فعال کردن این تنظیمات میتوانید از بابت ویدیوهایی که فرزندتان مشاهده میکند، کاملا مطمئن باشید.
به این منظور در سال 2015 یوتیوب با همکاری گوگل، Google YouTube Kids را راهاندازی کردند. یوتیوب کیدز یک شبکه مخصوص کودکان بوده که اپلیکیشن هم دارد. در این فضا محتواهای مخصوص کودکان نمایش داده میشود و به گونهای طراحی شده که والدین میتوانند محتواهای مورد نظر خود را در صفحه اول قرار دهند تا کودک همان ویدیوها را تماشا کند. این نرم افزار رایگان بوده و پر از فیلمها، کانالها و لیستهای مخصوص کودکان در بازه 3 تا 8 سال است.
تنظیمات اندروید
برای محدود کردن دسترسی کودکان در دستگاههای اندروید هم باید وارد اکانت پلی استور خود شوید. بعد وارد بخش تنظیمات شده و گزینه Family را انتخاب کنید. با فعال کردن این گزینه، محدودیتهای سنی گوشی فعال میشود و اجازه نمیدهد هر برنامهای توسط کودک دانلود شود.
اگر بخواهید رمز عبوری هم برای گوشی مشخص کنید در همان بخش تنظیمات به دنبال گزینه Parental Controls بگردید. وارد این بخش شده و رمز عبور را انتخاب کنید. بعد در قسمت Apps & Games تمام نرم افزارهای مورد نظر خود را انتخاب کنید تا برای دانلود به کودک نمایش داده نشود. با این کار میتوانید دسترسی کودک در فضای گوشی را کنترل کنید. البته هیچی بهتر از این است که روی فعالیتهای فردی هم نظارت داشته باشید و اجازه ندهید در طول روز بدون محدودیت با گوشی کار کنند.
تنظیمات IOS
برای کنترل کردن دسترسی کودکان در گوشیهای آیفون، باید ابتدا وارد تنظیمات (Settings) گوشی شوید. سپس گزینه Screen Time را انتخاب کنید. در این قسمت شما میتوانید برای همه نرم افزارها رمز عبور تعریف کنید و آن را در اختیار فرزندتان قرار ندهید. البته علاوه بر Screen Time، قسمت دیگری هم وجود دارد که از طریق تنظیمات آن، میتوانید تنها اجازه دانلود بعضی برنامهها را به کودکان بدهید. در این صورت زمانی که گوشی دست فرزندتان بوده نمیتواند هر نرم افزاری را از اپل استور دانلود کند.
برای انجام این تنظیمات وارد Content & Privacy Restrictions شوید. گزینه Content Restrictions را انتخاب کنید. دقت کنید که هنگام رمزگذاری برای بخشهای مختلف گوشی، رمز عبوری هم برای این قسمت اختصاص دهید. حالا رمز را وارد کرده و وارد بخش Apps شوید. حالا میتوانید برای اپلیکیشنهای گوشی خود محدودیت سنی تعریف کنید.
نکته جالب این است که وقتی برای نرم افزاری محدودیت قرار میدهید، در منوی گوشی نمایش داده نمیشود. در نتیجه کودکتان هم به آن دسترسی نخواهد داشت. بعد از اینکه ساعت بازی با گوشی تمام شد میتوانید تنظیمات را به حالت اول برگردانید.
بهترین روش کنترل کردن دسترسی کودکان به اینترنت
متاسفانه مهم نیست که تا چه اندازه دسترسی کودکان را به اینترنت محدود میکنید، آنها همیشه راهی برای خواستههای خود پیدا میکنند؛ به خصوص زمانهایی که در خانه تنها هستند. شما نمیتوانید به صورت 24 ساعته روی تمام فعالیتهای فرزندتان نظارت کنید. بنابراین بهترین روش کنترل کردن دسترسی کودکان به اینترنت این است که با آنها گفتگو کنید.
در حال حاضر که همه کودکان تبلت و لپ تاپ دارند، هر والدی وظیفه دارد تا نحوه استفاده از لوازم الکترونیکی را به فرزندش آموزش دهد. شما باید به عنوان یک والد امروزی، از خطراتی که در فضای مجازی بدون نظارت برای کودکان وجود دارد، صحبت کنید. فرزندان باید به روشنی بدانند که قرار است چه فعالیتهایی در این فضا داشته باشند. قبل از اینکه بدون هیچ آموزشی برای فرزندان خود گوشی و تبلت تهیه کنید و اجازه دسترسی به اینترنت آزاد را بدهید، باید نکات زیر را رعایت کنید:
صحبت درباره فضای اینترنت
حتما در مورد چیزهایی که میتواند آنها را به دردسر بیندازد، با آنها صحبت کنید. البته در نظر داشته باشید که از لحن مناسب استفاده کنید تا کودکان حالت تدافعی پیدا نکنند. با کودکان درباره خطرات ارسال عکس، ویدیو و پیام برای افراد غریبه یا هر فرد دیگری در اینترنت صحبت کنید. به آنها بگویید که ممکن است افرادی که در اینترنت با آنها صحبت میکنند، هویتهای ساختگی باشند. این صحبتها باید تداوم داشته باشد و هر چند وقت یکبار درباره فعالیتهای آنها سوال بپرسید و به پاسخها دقت کنید. اگر تناقضی در پاسخها مشاهده کردید، میتواند نشانه پنهانکاری باشد.
روشن کردن تنظیمات والدین
همه گوشیهای موبایل، تبلتها و لپ تاپها قابلیت تنظیمات کنترل والدین (Parental Control) را دارند. علاوه بر اینکه با آنها صحبت میکنید، حتما این تنظیمات را هم روشن کنید؛ به خصوص اگر فرزندانتان سن کمتری دارند. برای فرزندانی که کم کم به سن دبیرستان میرسند، چنین نظارتی آسیب میزند؛ اما برای بچههای کوچک الزامی است.
امکان صحبت با شما
کودکان ممکن است هر چیزی را که در اینترنت میبینند، باور کنند. بنابراین هم بتوان راحتتر از آنها کلاهبرداری کرد و هم در معرض خطرات جدیتری قرار بگیرند. به فرزندان خود یادآوری کنید که هرچیزی که در اینترنت میبینند را باور نکنند. همچنین اگر درباره چیزی شک و تردید دارند، حتما با شما در این باره صحبت کنند.
عدم استفاده از مشخصات واقعی
یکی از مشکلات کودکان این است که از اطلاعات شخصی خود در سایتهای مختلف استفاده کنند. بنابراین حتما به آنها تذکر دهید که به هیچ عنوان از مشخصات واقعی در هیچ پلتفرمی استفاده نکنند. علاوه بر این، اگر در فضای مجازی فعالیت میکنند، هرگز مشخصات مکانی که در آن قرار دارند را آنلاین پست نکنند. به خصوص اگر فعالیت آنها در فضای مجازی شامل اینستگرام هم میشود.
افشای خطرات پیشرو
از اینکه کودکتان را از خطرات فضای اینترنت آگاه کنید، نگران نباشید. هرچه ترس آنها از این فضا بیشتر باشد، خطرات کمتری آنها را تهدید میکند. درباره آینده بزرگسالی هم نگران نباشید، کم کم با بزرگتر شدن متوجه میشوند که برخی از آن خطرات فقط برای کودکان وجود دارد و ارتباط آنها با دنیای دیجیتال بهبود پیدا میکند.
محتوای مناسب سن
اغلب پلتفرمهای آنلاین برای ورود نیاز به حداقل سن (معمولا 13 سال) درخواست میکنند؛ پس این شبکهها برای کودکان مناسب نیست. از طرفی فضاهایی مانند یوتیوب، فیلتر کودکان دارد. اگر بخواهید فرزندتان بدون نگرانی ویدیوهای یوتیوب را تماشا کند، باید حتما به سراغ نسخه Kids بروید. همچنین بازیهایی که رتبه بندی T یا M دارند برای کودکان مناسب نیست، پس اجازه نصب آنها روی گوشی و تبلت را ندهید.
تشویق به فعالیتهای فیزیکی
کودکان مملو از انرژی هستند و باید این انرژی را تخلیه کنند. بنابراین فراهم کردن فعالیتهای فیزیکی روزانه و تفریحات واقعی، میتواند نیاز آنها به فضای مجازی را کاهش دهد. به همین دلیل حتما روزانه با آنها بازی کنید و اگر امکان دارد آنها را به پارک و خانه بازی ببرید. این فعالیتها و تجربههای واقعی باعث میشود تا استفاده آنها از کامپیوتر، گوشی و تبلت کم شود و حداکثر استفاده روزانه را هم یک الی دو ساعت قرار دهید.
آیا محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت راهکار اصلی است؟
راه حل سادهتر این است که اصلا اجازه ندهید کودکان زیر سن قانونی به خصوص کمتر از 12 سال از اینترنت استفاده کنند. با این حال این راهکار اصلی و مهم نیست زیرا با گسترده شدن استفاده از اینترنت، برای یادگیری و تکالیف مدرسه هم به اینترنت نیاز دارند.
بنابراین بهترین راه این است که اولا استفاده از این فضا را به آنها آموزش دهید. ثانیا زمان استفاده آنها از اینترنت را محدود کنید تا نتوانند بدون نظارت در این فضا به جستجو بپردازند. همچنین فعال کردن فیلترهای کودکان و نصب نرم افزارهای کمکی هم میتواند به محافظت از آنها در این فضا کمک بسیاری کند.